شقاق با فیشر شیوع گسترده ای به خصوص در میان زنان باردار دارد. این بیماری در اثر ایجاد زخم طولی و باریک در زیر مخاط مقعد و پوست آن ایجاد می شود. شقاق اگر خیلی زود مورد توجه و درمان قرار گیرد، بهبود خواهد یافت. به عبارتی می توان گفت کشش دیواره مقعد موجب بروز این زخم شده که در صورت عدم درمان این زخم گسترش پیدا کرده و عمیق تر می شود. در نتیجه شقاق تا عضله مقعد امتداد می یابد.
شقاق در بارداری از بیماری های شایعی است که اغلب مادران باردار در این دوره از زندگی خود به آن دچار می شوند. در واقع می توان گفت شرایط زندگی مادر باردار و نیز وضعیت بدنی او زمینه را برای بروز این مشکل فراهم می کند. در ادامه به بررسی علت ها و درمان بیماری شقاق در بارداری می پردازیم :
نشانه های شقاق در بارداری
مهمترین نشانه ها شقاق در بارداری به این شرح است:
- درد مقعد
- سوزش
- خارش
- خونریزی به رنگ قرمز روشن
- بروز ترک طولی در دیواره مقعد
علت شقاق در بارداری
شقاق در بارداری می تواند ناشی از عوامل متعددی ایجاد شود که مهمترین آن تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی مادر است. در این قسمت به بررسی مهمترین علت های شقاق در بارداری می پردازیم :
- بی تحرکی مادر : بسیاری از مادران باردار گمان می کنند استراحت طولانی مدت لازمه باردار است. در صورتی که این امر موجب میشود، روده ها تحرک کمتری داشته باشند و زمینه برای بروز یبوست که مهمترین عامل شقاق است، فراهم شود.
- رژیم غذایی : برخی از زنان باردار در دوره هایی از بارداری دچار ویار می شوند و همین امر مقدار خوراکی و وعده های غذایی آنان را کاهش می دهد. در نتیجه مادر باردار دچار یبوست شده و به دنبال آن شانس بروز شقاق افزایش می یابد.
- کم آبی بدن : بی توجهی به مقدار آب مصرفی در طول روز موجب می شود، مدفوع سفت شده و دفع آن مشکل می شود، در نتیجه مقعد دچار آسیب شده و شقاق ایجاد می شود.
- هورمون های بارداری : در این دوران بدن مادر شروع به ترشح مقدار زیادی هورمون می کند. در نتیجه ترشح این هورمون ها، یبوست ایجاد شده و شقاق در بارداری نیز به دنبال آن ظاهر می شود.
- بزرگ شدن شکم و رحم : افزایش وزن ناشی از بزرگ شدن رحم می تواند احتمال بروز شقاق را افزایش دهد.
درمان شقاق در بارداری
شقاق از جمله بیماری هایی است که اگر به موقع مورد توجه و درمان قرار گیرد. می تواند رفع شده ولی در صورت عدم درمان به موقع، تشدید شده و گاهی زخم آن عمیق تر می شود. که در این صورت درمان آن نیز مشکل تر خواهد بود. برخی از راهکارهای درمان شقاق در بارداری به این شرح است:
درمان خانگی شقاق در بارداری
- مصرف فیبر : مصرف فیبر در برطرف نمودن یبوست موثر است، فیبر با تجمع در روده ها موجب می شود، حجم مدفوع افزایش یابد و از یبوست و آسیب به دیواره مقعد جلوگیری به عمل آید. از خوراکی های سرشار از فیبر می توانیم به آووکادو، گلابی، خانواده بری ها، نارگیل، انجیر، نخود فرنگی، شلغم، لوبیا، نخود و …. اشاره کنیم.
- آب کافی : آب یکی از عناصر حیاتی برای بدن است، مصرف حداقل ۸ لیوان آب در طول روز به همه افراد توصیه می شود. آب از طریق نرم نمودن مدفوع به درمان یبوست کمک می کند.
- ورزش و تحرک : انجام ورزش های سبک در طول بارداری می تواند به درمان یبوست کمک نماید. زیرا ورزش موجب می شود، حرکات روده بیشتر شده و یبوست درمان شود. انجام حداقل ۳۰ دقیقه ورزش های سبک به درمان شقاق در بارداری کمک می کند.
- جلوگیری از اضافه وزن بیش از اندازه : برای درمان شقاق می توانید به جای مصرف مقدار زیادی غذا، وعده هایی غذایی را مقوی و کمتر کنید، زیرا اضافه وزن می تواند این بیماری را تشدید نماید.
- حمام سیتز : این روش شامل قرار دادن ناحیه لگن و کفل در آب نسبتاً گرم برای حداقل ۲۰ دقیقه است. این روش درمان موجب ضدعفونی شدن زخم شده و به بهبود حرکات روده ای کمک می کند. این روش در بهبود التهاب و درد بیماری موثر است و باید حداقل دو بار در روز تکرار شود.
- کمپرس سرد : قرار دادن کمپرس سرد بر روی ناحیه آسیب دیده موجب می شود درد بیمار به سرغت برطرف شود. برای استفاده از کمپرس سرد می بایست باید یخ را پس قرار دادن در کیسه پلاستیکی در حوله بپیچید و بر روی زخم شقاق قرار داد.
درمان دارویی شقاق در بارداری
درمان دارویی شقاق شامل استفاده از پمادها و دارویی است که می توانند علائم بیماری را بهبود بخشند و به درمان عارضه نیز کمک کنند. اما مصرف اغلب این دارو ها برای مادران باردار ممنوع است. پس لازم است حتماً قبل از مصرف پماد ها با پزشک مشورت نمایید. برخی از پمادهایی که برای درمان شقاق توصیه می شود، عبارتند از :
- آنتی فیشر
- پماد گلیسیرین تری نیترات
- پماد مسدود کننده کانال کلسیم
- لیدوکائین
درمان جراحی شقاق در بارداری
جراحی شقاق مقعدی به جز موارد حاد توصیه نمی شود، زیرا جراحی برای مادر باردار ممنوع است، اغلب درمان جراحی به دوره به از زایمان موکول می شود. جراحی شقاق شامل حذف نمودن بخشی از عضله اسفنکتر برای کاهش فشار وارده بر آن است. اما این درمان همراه با عوارضی از جمله بی اختیاری است.
درمان شقاق در بارداری با لیزر
درمان شقاق در بارداری با لیزر روشی کم خطرتر در مقایسه با جراحی است. در لیزر درمانی با استفاده از اشعه مادون قرمز برش انجام می شود و بیمار درد و خونریزی کمتری را تجربه می کند. درمان شقاق با لیزر موجب می شود، هیچ از عوارض جراحی مانند بی اختیاری ایجاد نشود.
اغلب موارد شقاق در بارداری بعد از زایمان برطرف می شوند، اما در صورت عدم درمان باید هرچه سریع تر برای درمان آن اقدام نمایید.
